Ako neko odluči da ode u prevremenu penziju, uslovi su isti za muškarce i žene, što podrazumeva 40 godina radnog staža i najmanje 60 godina života. Mnogi radnici, koji počinju da rade sa 20 godina, mogu steći 40 godina staža do 60. godine. Ipak, odlazak u prevremenu penziju donosi trajno umanjenje penzije od 0,34% za svaki mesec koji nedostaje do navršenih 65 godina, s tim da umanjenje ne može biti veće od 20,4%.
Pravo na prevremenu starosnu penziju po Zakonu o PIO uvedeno je 1. januara 2015. godine, a broj korisnika ove vrste penzije raste svake godine. Međutim, sindikati i udruženja penzionera traže ukidanje kaznenih penala koji umanjuju penziju za one koji se odluče na prevremeno penzionisanje.
Dok sindikati i penzioneri zahtevaju ukidanje ovih penala, neki ekonomisti smatraju da bi njihovo ukidanje bilo neopravdano. Oni tvrde da je to fer jer osobe koje ranije odlaze u penziju dobijaju određene privilegije, ali i gube deo penzije zbog ranijeg odlaska. Član Fiskalnog saveta, Nikola Altiparmakov, ističe da nema „besplatnog ručka“ i da bi ukidanje penala dovelo do smanjenja penzija za ostale građane.
Fiskalni savet ukazuje na to da je zakonodavstvo predvidelo upotrebu švajcarske formule za obračun penzija, što podrazumeva ograničene rashode. Ukidanje penala ne bi moglo opteretiti državni budžet, jer bi budžet trebalo da se finansira iz drugih izvora, a ne iz penzija.
Socijalno-ekonomski savet Srbije prihvatio je inicijativu sindikata za ukidanje penala za prevremeno penzionisanje nakon 65. godine. Prema ovom predlogu, penzije za one koji su otišli u penziju pre roka ne bi više bile umanjene, već bi primali pun iznos penzije kada navrše 65 godina.
Miloš Grabundžija iz Sindikata penzionera „Nezavisnost“ kaže da je predlog o ukidanju kaznenih penala od strane SES-a prihvaćen pre nekoliko godina, ali se svake godine obnavlja i šalje Vladi. On smatra da postoji mogućnost da će predlog biti usvojen, jer se radi o 58.000 penzionera koji su oštećeni kaznenim penalima, što ne bi značajno opteretilo budžet.
Grabundžija navodi da su sprovedene analize o potrebnim sredstvima za ukidanje kaznenih penala i da bi to bilo prihvatljivo u odnosu na trenutno stanje penzionog fonda. Prosečna plata u Srbiji je oko 107.000 dinara, dok je prosečna penzija 50.360 dinara, što čini odnos penzije i plate od 47%. On traži hitno ukidanje kaznenih penala, navodeći da je to opravdano.
Predlog o ukidanju penala odnosi se samo na penzionere koji imaju pun radni staž, odnosno žene sa 35 i muškarce sa 40 godina radnog staža. Ostatak penzionera bi i dalje imao umanjenje penzije do 65. godine. Grabundžija ističe da je važno da se reforma sprovede uz učešće penzionerskih organizacija, jer bez njihovog učešća nije moguće doneti pravedne odluke.
Na kraju, Grabundžija je istakao spremnost sindikata da razgovara o ovoj temi i da se svi zainteresovani akteri uključe u diskusiju kako bi se došlo do pravednog rešenja. Ova situacija je od velikog značaja za penzionere u Srbiji i zahteva pažljivo razmatranje od strane vlasti.
