U Čileu su objavljene prve fotografije koje je snimio teleskop Vera Rubin, otkrivajući njegovu sposobnost istraživanja najmračnijih delova kosmosa. Ove slike prikazuju šarene oblake gasa i prašine u regiji gde se formiraju zvezde, udaljenoj oko 9.000 svetlosnih godina od Zemlje. Opservatorija Vera K. Rubin, koja ima najnapredniju digitalnu kameru do sada, postavlja temelje za novo razumevanje svemira.
Naučnici očekuju da će teleskop uspeti da locira famoznu devetu planetu našeg sistema već tokom prve godine rada. Pored toga, očekuje se identifikacija potencijalno opasnih asteroida blizu Zemlje, kao i izrada sveobuhvatne mape naše galaksije, Mlečnog puta. Teleskop bi takođe mogao pružiti dragocene uvide o prirodi tamne materije.
Ovo je početak jedne od najambicioznijih kampanja u modernoj astronomiji, desetogodišnjeg neprekidnog osmatranja južnog neba. Velika Britanija igra ključnu ulogu u ovom projektu, jer će se centri za obradu složenih podataka nalaziti tamo, gde će se svakodnevno snimati i beležiti nebeski fenomeni. Očekuje se da će broj poznatih objekata u Sunčevom sistemu rasti čak deset puta zahvaljujući ovom teleskopu.
U Beogradu su građani imali priliku da među prvima vide snimke svemira koje je načinila Opservatorija Rubin. Ovaj događaj, organizovan u Domu omladine Beograda, omogućio je publici da sagleda više od deset miliona galaksija i više od 2.000 do sada nepoznatih asteroida, što je rezultat decenijskog razvoja opservatorije u Čileu.
Zahvaljujući saradnji Katedre za astronomiju Matematičkog fakulteta Univerziteta u Beogradu i Astronomske opservatorije u Beogradu, naš grad bio je deo globalnog događaja pod nazivom „First Look“ koji se održavao u velikim metropolama poput Njujorka, Pariza, Vašingtona i Tokija.
Dr Dragana Ilić, profesorka Matematičkog fakulteta i menadžerka srpskog naučnog učešća u projektu, istakla je da je Opservatorija Rubin ulaznica u novu eru razumevanja kosmosa. Količina podataka koju će teleskop pružiti u narednim godinama otvorit će nova poglavlja u astronomiji, a njen tim je ponosan što učestvuje u ovom velikom međunarodnom naporu.
Tokom programa „Legacy Survey of Space and Time (LSST)“, Opservatorija Rubin će u narednih deset godina sistematski pratiti južno nebo, stvarajući najdetaljniju vremensku mapu svemira do sada. Projekat ima za cilj da odgovori na ključna pitanja savremene nauke, kao što su poreklo i uloga tamne materije i tamne energije, evolucija galaksija, promene u univerzumu u realnom vremenu i struktura svemira.
Prikazani snimci su nadmašili očekivanja; jasno su vidljive magline Trifid i Laguna, jata galaksija iz jata zvezda Device, kao i milioni neotkrivenih kosmičkih objekata. Ova otkrića su zabeležena kamerom rezolucije 3.200 megapiksela, čiji bi jedan pun prikaz zahtevao površinu veličine košarkaškog terena, popunjenog sa 400 HD ekrana.
Učešće domaćih institucija u ovom projektu potvrđuje mesto Srbije na međunarodnoj naučnoj sceni. Organizatori beogradskog događaja, pored Matematičkog fakulteta i Astronomske opservatorije, uključili su i Dom omladine Beograda i Centar za promociju nauke.
Svi zainteresovani mogu istraživati prve snimke Rubin opservatorije putem zvanične aplikacije na njihovom sajtu. Ova nova era astronomskih istraživanja donosi uzbudljive mogućnosti za razumevanje svemira i otkrivanje novih tajni koje on skriva. Očekivanja su velika, a naučna zajednica širom sveta s nestrpljenjem iščekuje nove uvide koje će teleskop Vera Rubin doneti u narednim godinama.
