PKS 1424+240 je galaksija koja se nalazi na udaljenosti od milijardama svetlosnih godina i koja je zbunjivala naučnike više od 50 godina. Ova galaksija je klasifikovana kao blazar, što znači da u svom središtu ima izuzetno aktivnu crnu rupu koja izbacuje snažne mlazove plazme u međugalaktički prostor. Da bi galaksija bila prepoznata kao blazar, mora biti orijentisana na specifičan način, sa jednim od mlazova usmerenim direktno ka Zemlji, što joj daje izuzetnu svetlost.
Jedna od najintrigantnijih misterija vezanih za PKS 1424+240 je ta što je to jedan od najsvetlijih blazara koji proizvode neutrine, dok istovremeno izbacuje gama zrake u skladu sa superluminalnim mlazovima. Iako su mlazovi u ovoj galaksiji delovali presporo da bi objasnili sjaj koji proizvode, nakon 15 godina posmatranja, tim naučnika predvođenih Jurijem Kovalevom iz Instituta Maks Plank za radioastronomiju uspeo je da otkrije odgovor na ovu enigmu.
Kovalev i njegov tim koristili su sistem od 10 radio teleskopa poznat kao Very Long Baseline Array (VLBA) kako bi mapirali magnetna polja u mlazu koji se kreće ka Mlečnom putu. Kada su rekonstruisali sliku, otkrili su gotovo savršeno toroidalno magnetno polje sa mlazom usmerenim ka Zemlji. „Izgledalo je apsolutno zadivljujuće. Nikada ranije nismo videli nešto slično,“ izjavio je Kovalev.
Mlazovi koje proizvode crne rupe nastaju kada crne rupe aktivno usisavaju materiju iz svog okruženja. U ovom procesu, deo materijala se usmerava duž linija magnetnog polja crne rupe, ubrzavajući plazmu ka njenim polovima. Materija koja se izbacuje u svemir kreće se velikim brzinama, gotovo blizu brzine svetlosti. Kada je mlaz usmeren tačno ka posmatraču, može delovati kao da se kreće brže od svetlosti, što je fascinantna iluzija.
Kako bi prikupili podatke o PKS 1424+240, Kovalev i tim su posmatrali polarizaciju svetlosti u mlazu, što predstavlja stepen do kojeg je svetlost „iskrivljena“. Ova polarizacija se javlja zbog efekta magnetnih polja, a mapa polarizacije može se iskoristiti za mapiranje magnetnih polja. Rezultati su otkrili magnetna polja obavijena oko mlaza poput mete za pikado, otkrivajući da iz naše perspektive posmatramo skoro pravo niz zamišljenu „cev“. Ova otkrića elegantno rešavaju paradoks sporog mlaza PKS 1424+240.
„Ovo poravnanje uzrokuje pojačanje sjaja i do 30 puta ili više. Istovremeno, mlaz izgleda kao da se sporo kreće zbog projekcionih efekata – klasične optičke iluzije,“ objašnjava astronom Džek Livingston takođe iz Instituta Maks Plank. Kovalev dodaje da je rešavanje ove zagonetke potvrda da aktivna galaktička jezgra sa supermasivnim crnim rupama nisu samo moćni akceleratori elektrona, već i protona, što može objasniti poreklo posmatranih neutrina visoke energije.
Ova otkrića imaju značajne implikacije za naše razumevanje svemira i načina na koji se galaksije formiraju i evoluiraju. Ova istraživanja takođe pružaju nova saznanja o prirodi crnih rupa i njihovom uticaju na okolni prostor. PKS 1424+240, sa svojom izuzetnom aktivnošću, nastavlja da fascinira astronome i istraživače, nudeći nove uvide u misterije koje se nalaze daleko u dubinama svemira.
U svetlu ovih otkrića, naučna zajednica će nastaviti da istražuje ove fenomene, nadajući se da će otkriti još više o prirodi svemira, crnih rupa i njihovih uticaja na galaksije u kojima se nalaze. Ova istraživanja ne samo da doprinose razumevanju astrofizike, već i šire slike o tome kako se svemir razvija kroz vreme.
