Spomenik Prvom splitskom partizanskom odredu u Splitu ponovo je postao meta vandalizma, nakon što su nepoznati počinioci na spomen-ploči u splitskoj četvrti Plokite ispisali ustaška slova „U“. Ova akcija, koja se dogodila pre samo nedelju dana, predstavlja još jedan u nizu napada na obeležja koja simbolizuju antifašističku borbu, navode regionalni mediji.
Prema informacijama koje prenosi hrvatski Indeks, na ploči su crnim sprejem nacrtana dva ustaška znaka „U“ koja su presečena krstovima. Ovaj vandalski čin nije samo napad na konkretan spomenik, već se može shvatiti kao širi napad na vrednosti koje se vezuju za antifašizam i borbu protiv fašizma, a koje su duboko ukorenjene u istoriji Hrvatske i njenoj borbi protiv okupacije tokom Drugog svetskog rata.
U poslednje vreme, Split je bio mesto tenzija i sukoba, a incidenti poput ovog dodatno podstiču podeljenost u društvu. Samo nekoliko dana pre ovog vandalskog čina, u Splitu su se održali protesti Torcide, navijača Fudbalskog kluba „Hajduk“, koji su organizovani povodom „Dana srpske kulture“. Tokom ovih protesta, došlo je do hapšenja grupe maskiranih muškaraca koji su pokušali da prekinu manifestaciju u gradskom naselju Blatine. Ovi događaji su izazvali dodatne tenzije među različitim grupama unutar zajednice.
Spomenik Prvom splitskom partizanskom odredu simbolizuje otpor prema fašizmu i borbu za slobodu, a njegovo oštećenje predstavlja ne samo vandalizam, već i napad na kolektivno sećanje i identitet. Ovakvi incidenti izazivaju zabrinutost među građanima i aktivistima koji se bore za očuvanje antifašističkih vrednosti i kulturnog nasleđa.
Vandalizam nad spomenicima i obeležjima antifašističke borbe nije samo problem u Splitu, već i širom Hrvatske. Ove akcije često su inspirisane nacionalizmom i revizionizmom, što dodatno otežava postizanje pomirenja i razumevanja među različitim etničkim i društvenim grupama. Grupe koje se bore za očuvanje antifašističkih vrednosti često se suočavaju sa pretnjama i nasiljem, dok se istovremeno bore protiv pokušaja da se istorija preispita ili izmeni u korist ideologija koje su dovele do rata i sukoba.
U Hrvatskom društvu, pitanje antifašizma i njegovog nasleđa ostaje veoma kontroverzno. Mnogi smatraju da je važno čuvati sećanje na žrtve fašizma i borbu protiv njega, dok drugi, često pod uticajem nacionalističkih ideja, pokušavaju da minimizuju ili negiraju značaj antifašizma. Ovi sukobi u interpretacijama prošlosti često se reflektuju na savremena politička i društvena kretanja, što dodatno otežava proces pomirenja.
U svetlu ovih događaja, važno je otvoriti dijalog o vrednostima koje oblikuju hrvatsko društvo. Antifašizam kao pokret ne bi trebao biti predmet kontroverzi, već bi trebao biti prepoznat kao ključna komponenta u borbi za ljudska prava i slobodu. Potrebno je raditi na obrazovanju i podizanju svesti o važnosti očuvanja antifašističkog nasleđa kako bi se sprečili slični incidenti u budućnosti.
U zaključku, vandalizam nad spomenikom Prvom splitskom partizanskom odredu u Splitu je alarmantan znak o stanju društva i vrednostima koje se poštuju. Ovaj incident je poziv na akciju za sve one koji veruju u slobodu, pravdu i jednakost, kako bi se borili protiv svih oblika mržnje i netolerancije. Samo kroz zajednički rad i razumevanje možemo izgraditi društvo koje se ponosi svojim nasleđem i koje se bori protiv ponavljanja grešaka iz prošlosti.
