Prirodni rezervat Uvac predstavlja jedno od najlepših prirodnih bogatstava u Srbiji, sa veličanstvenim jezerima koja svake godine privlače sve veći broj posetilaca. Iako su pojavne lepote ovog područja lako dostupne, do nekih skrivenih lokaliteta možete doći samo uz pomoć stručnih vodiča. Ušački pećinski sistem je jedna od takvih destinacija koja oduzima dah i ne može se posetiti bez odgovarajuće pratnje.
Ušački pećinski sistem, koji obuhvata Ušačku i Ledenu pećinu, spaja se kroz jamu Bezdan i predstavlja najveći pećinski sistem u Srbiji sa dužinom koja prelazi šest kilometara. Ledena pećina, koja se sastoji od 12 dvorana, od kojih su dve posebno uređene za posetioce, ukupne dužine 550 metara, nudi jedinstveno iskustvo. Prva dvorana, poznata kao „crvena“, bogata je pećinskim nakitom, uključujući bigrene kadice. Prema lokalnim verovanjima, ako neko popije vodu iz ove kadice, brzo će se venčati.
U pećini se nalaze i savremeni uređaji za merenje temperature vazduha i vazdušnog pritiska, što je čini prvom pećinom u Srbiji koja poseduje takvu opremu. Ova tehnologija omogućava posetiocima da steknu bolje razumevanje mikroklimatskih uslova unutar pećine.
Do Ušačkog pećinskog sistema može se doći čamcem ploveći Uvačkim jezerom. Temperatura u pećini ostaje konstantna, sa osam stepeni, tokom cele godine. Iako se može pomisliti da pećina nosi naziv „Ledena“ zbog hladnoće, zapravo je ime dobila zbog svojih kristalnih, potpuno belih zidova, koji su rezultat bogatstva pećinskog nakita.
Druga dvorana, koja se naziva „dvoranom senki“, značajno se razlikuje od prve. U ovoj dvorani, posetioci mogu primetiti oblike i likove u steni, koji kod nekih izazivaju strah, dok drugi osećaju oduševljenje. Pećina je stara između 23 i 30 miliona godina, a ozbiljna istraživanja speleologije su započela 1970-ih godina, kada su otkrivene četiri retke vrste slepih miševa i posebna vrsta gusenice koja je karakteristična za područje Pešterske visoravni.
Ušački pećinski sistem je dostupan turistima, ali u ograničenom broju i pod strogim pravilima kako to nalažu propisi Zavoda za zaštitu prirode Srbije i nadležnog ministarstva. Ove mere su usmerene ka očuvanju prirodnog bogatstva i održavanju mikroklime unutar pećine. Unutrašnjost pećine ne sme biti dodatno osvetljena veštačkim svetlom, a posetioci se moraju oslanjati na lampu, kako bi se očuvala njen autentični izgled i doživljaj.
Steva Radovanović, stručnjak iz Specijalnog rezervata prirode Uvac, naglašava da je važno očuvati prirodnu lepotu i mikroklimu pećine. On poziva sve turiste da posete ovaj jedinstveni speleološki raj na jugozapadu Srbije, koji obiluje retkim biljnim i životinjskim vrstama. Ispod jednog od stalaktita nalazi se potok koji nestaje u pukotini, dok je tu i bistro jezero koje ne dozvoljava prilaz dvorani sa tankim stalaktitima.
Ova pećina i njen sistem su pravi dragulji prirode, koji zaslužuju pažnju i zaštitu. Mnogi speleolozi su istraživali ovaj deo pećinskog sistema, a njihova istraživanja otkrivaju bogatstvo biološke raznolikosti i geoloških fenomena koji čine Ušački pećinski sistem jedinstvenim mestom za posetioce i istraživače. Ova prirodna lepota ne samo da nudi spektakularne prizore, već i priliku za učenje i uživanje u prirodi koja je očuvana kroz vekove.
