KOPENHAGEN – Arheolozi u severnoj Danskoj otkrili su tragove priobalnih naselja koja su nestala pre više od 8.500 godina usled porasta nivoa mora. Ovaj podvodni lokalitet istražuju ronioci kao deo međunarodnog istraživačkog projekta, finansiranog od strane Evropske unije, koji se fokusira na mapiranje delova morskog dna u Baltičkom i Severnom moru, prenosi AP.
Ove godine, ronioci su se spustili osam metara ispod površine mora blizu Orhusa, drugog po veličini grada u Danskoj, kako bi prikupili dokaze o naselju iz kamenog doba. Ovaj istraživački projekat deo je šestogodišnjeg plana vrednog 13,2 miliona evra koji uključuje istraživače iz Danske, Velike Britanije i Nemačke.
Cilj projekta je da se mapiraju potopljeni predeli Severne Evrope, kao i da se otkriju izgubljena mezolitska naselja, u svetlu širenja priobalnih vetroelektrana i drugih morskih infrastruktura. Arheolog Peter Mo Astrup, koji vodi iskopavanja u Danskoj, objašnjava da su većina dokaza o naseljima iz kamenog doba do sada bila pronađena na mestima koja se nalaze u unutrašnjosti, daleko od današnje obale.
Nakon poslednjeg ledenog doba, otapanje leda izazvalo je globalni porast nivoa mora, što je dovelo do potapanja naselja i prisililo ljude, lovce i sakupljače, da se pomere u unutrašnjost. Nivo mora je rastao za oko dva metra tokom jednog veka, što je uzrokovalo nestanak priobalnih naselja pre oko 8.500 godina.
Rani nalazi u Orhuskog zalivu smatraju se „vremenskim kapsulama“, jer su sačuvani u okruženju bez kiseonika, što je omogućilo izuzetno očuvanje drveća, kao i drugih materijala. Nivo mora u poslednjim decenijama raste brže nego ikada, sa prosečnim porastom od 4,3 centimetra po deceniji do 2023. godine.
Ova istraživanja ne samo da otkrivaju izgubljene delove istorije, već takođe pružaju uvid u to kako su se ljudi prilagođavali promenama u svom okruženju. Arheolozi se nadaju da će dalja istraživanja pomoći u razumevanju načina života ljudi koji su živeli na ovim područjima pre hiljadama godina, kao i njihovih interakcija sa okruženjem.
U svetlu klimatskih promena i rasta nivoa mora, istraživači se suočavaju sa izazovima očuvanja ovih značajnih arheoloških lokaliteta. Porast nivoa mora predstavlja ozbiljnu pretnju za obalu i potopljene naseljske oblasti, a istraživači se nadaju da će njihova otkrića doprineti boljem razumevanju i očuvanju ovih važnih delova kulturne baštine.
Ova otkrića takođe imaju implikacije za savremene zajednice koje se suočavaju sa sličnim izazovima. Kako se nivo mora nastavlja povećavati, mnogi gradovi i naselja širom sveta suočavaju se sa opasnostima od poplava i gubitka zemljišta. Učeći iz istorije, savremeni istraživači i planeri mogu razviti strategije za prilagođavanje i očuvanje naselja u budućnosti.
U zaključku, arheološka istraživanja u Danskoj nude dragocene uvide u prošlost, kao i u buduće izazove sa kojima će se suočiti priobalne zajednice. Ova otkrića ne samo da obogaćuju naše razumevanje ljudske istorije, već i podstiču dijalog o očuvanju i zaštiti obala u svetlu klimatskih promena. Kako se nauka i tehnologija razvijaju, očekuje se da će nova otkrića nastaviti da oblikuju naše razumevanje sveta oko nas.
