Srpska pravoslavna crkva i njeni vernici danas obeležavaju Svetog Kirila, episkopa Aleksandrijskog, jednog od najznačajnijih svetaca u pravoslavlju. Kiril, koji je bio plemićkog porekla i blizak srodnik Teofila, patrijarha aleksandrijskog, posle Teofilove smrti postao je novi patrijarh. Njegova borba za očuvanje hrišćanske vere obeležena je sukobima sa različitim hereticima, uključujući Novacijane, Nestorija i Jevreje u Aleksandriji.
Novacijani, koji su se pojavili u Rimu, bili su nazvani po Novacijanu, prezviteru koji je osnovao ovu jeres. Ova grupa se isticala svojom pretencioznom pobožnošću, nosili su bele haljine i zabranjivali su ponovno sklapanje brakova, kao i molitvu za one koji su učinili smrtni greh. Njihova učenja su bila u suprotnosti sa pravoslavnom verom, što je Kiril odlučno odbacio. Kako pišu žitija, „Kiril njih pobedi i istera iz Aleksandrije zajedno sa njihovim episkopom.“
Sukob sa Jevrejima bio je mnogo teži, s obzirom na to da su se Jevreji u Aleksandriji naselili još od osnivanja grada od strane Aleksandra Velikog. Njihova mržnja prema hrišćanima bila je duboka i često se manifestovala kroz nasilje. Hrišćani su trpeli brutalna ubistva, trovanja, pa čak i raspeća. Kiril je, nakon dugih i krvavih sukoba, uspeo da ubedi cara Teodosija Mlađeg da protera Jevreje iz Aleksandrije.
Jedan od najznačajnijih događaja u Kirilovoj borbi bio je sukob sa Nestorijem, patrijarhom carigradskim. Ovaj konflikt rešen je na Trećem vaseljenskom saboru u Efesu, na kojem je Kiril predsedavao, zastupajući istovremeno i papu rimskog Celestina koji nije mogao prisustvovati zbog starosti. Na ovom saboru, Nestorije je bio osuđen, anatemisan i prognan na istočnu granicu carstva, gde je, prema legendi, umro užasnom smrću, jer su mu crvi razjedali jezik kojim je huli na Presvetu Bogorodicu.
Nakon svih ovih teških borbi, Kiril je doživeo miran život, a preminuo je 444. godine. Njegovo nasleđe uključuje i sastavljanje poznate himne „Bogorodice Djevo, radujsja“, koja se i danas peva u pravoslavnim crkvama širom sveta.
U savremenom kontekstu, obeležavanje Svetog Kirila služi kao podsećanje na važnost očuvanja hrišćanske vere i tradicije, ali i na značaj zajedništva među vernicima. U Srbiji, kao i širom pravoslavnog sveta, ovaj dan se proslavlja uz brojne liturgije, molitve i okupljanja, gde se vernici zajedno mole i sećaju svojih svetaca.
Kao simbol otpora protiv jeresi i borbe za čistu veru, Sveti Kiril ostaje uzor mnogim generacijama pravoslavnih hrišćana. Njegova hrabrost i odlučnost u teškim vremenima inspirišu vernike da se bore za svoje principe i veru, čak i kada se suočavaju sa izazovima i preprekama. Obeležavanje ovog sveca takođe podstiče vernike na razmišljanje o vlastitim duhovnim putevima i o tome kako mogu doprineti očuvanju svoje vere i tradicije.
U Prizrenu, obnovljeni kulturni centar okuplja malobrojne Srbe iz ovog grada, kao i mnoge raseljene Prizrence, posebno na dan slave grada. Ove aktivnosti doprinose jačanju zajednice i očuvanju identiteta, a Sveti Kiril, kao zaštitnik i svetac, ostaje važan deo tog identiteta.
Na kraju, Sveti Kiril nije samo istorijska figura, već simbol hrabrosti, odlučnosti i vere, koji i dalje inspiriše generacije da se bore za ono u šta veruju, bez obzira na izazove koje donosi život.
